Yabancı bir ülkede düzenlenen resmi belgeler kural olarak düzenlendikleri ülkede resmiyet sıfatına haizdirler. Resmi bir belgenin düzenlendiği ülke dışında da resmi bir belge olarak kullanılabilmesi için, söz konusu belgenin işleme konulacağı devletin konsolosu tarafından tasdik edilmesi gerekir. Bu bağlamda HMK madde 204 uyarınca, yabancı devlet makamları tarafından hazırlanan resmi belgelerin, Türkiye’de bu vasfı taşıması, belgenin verildiği devletin yetkili makamı veya ilgili Türk konsolosluk makamı tarafından onaylanmasına bağlıdır. Ayrıca Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası sözleşmelerin yabancı resmi belgelerin tasdiki ile ilgili hükümleri saklıdır.
Bu sözleşmelerin en önemlisi Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılmasına dair akdedilen 05.10.1961 tarihli La Haye Konvansiyonu’dur. Söz konusu konvansiyon, akit devletlerden birisinde düzenlenmiş olan ve konvansiyon metninde sayılan resmi bir belgenin diğer bir ülkede kullanılabilmesi için takip edilmesi gereken prosedürü düzenlemektedir. Bu uluslararası sözleşme ülkemiz açısından 29.09.1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Sözleşmenin 1. maddesinde apostil şerhinin “Akit Devletlerden birinin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer bir Akit Devlet ülkesinde kullanılacak olan resmi belgelere” uygulanacağı öngörülmektedir. Böylece sözleşmeye taraf ülke vatandaşlarının kendi ülkelerinde düzenlenen söz konusu belgeleri, taraf olan diğer ülkelerde doğrudan kullanabilmeleri ve bu suretle gerekli işlemlerde kolaylığın ve süratin sağlanması amaçlanmaktadır.
Bu bağlamda konvansiyon, 1. maddesinde aşağıda sayılan belgelerin resmi belge kapsamında olduğunu belirtmektedir:
- Savcı, zabıt katibi veya adliye memuru tarafından verilmiş belgeler de dahil olmak üzere, devleti bir yargı organına veya mahkemesine bağlı makam veya görevli memur tarafından düzenlenmiş olan belgeler,
- İdari belgeler,
- Noter senetleri,
- Kişilerce özel sıfatla imzalanmış belgeler üzerine konulmuş olup belgenin kaydının veya belirli bir tarihte mevcut olduğunun ve imzaların doğruluğunun resmi makam ve noterlerce tasdiki gibi resmi beyanlar
Ancak bazı resmi belgeler bu konvansiyonun uygulama alanı dışında tutulmuştur. Bunlar, diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından düzenlenmiş belgeler ile ticaret veya gümrük işlemleriyle doğrudan doğruya ilgili olan idari belgelerdir.
Konvansiyonun 3. maddesinde ise, imzanın doğruluğunun, belgeyi imzalayan kişinin sıfatını ve gerektiğinde bu belge üzerinde mühür veya aslı ile aynı olduğunun teyidi için zorunlu görülebilecek tek işlemin, belgenin verildiği devlet yetkili makamınca bu belgeye 4. maddede tanımlanan tasdik şerhinin (“Apostil”) konulmasından ibaret olduğu belirtilmiştir. Bu kapsamda apostil şerhinden, belirtilen resmi belgelerin herhangi bir başka işleme tabi tutulmasına gerek kalmaksızın diğer taraf devlet makamı tarafından kabul edilmesini sağlayan tasdik şerhi olduğu anlaşılmaktadır.
Her akit devlet, apostil vermekle ilgili yetkili makamlarını kendisi belirler. Bu bağlamda, idari belgeler ve noter senetleri için valilikler ve kaymakamlıklar; adli belgeler için ise Ağır Ceza Mahkemesi olan merkezlerdeki Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanlıkları yetkilidir.
Apostil tasdiki gerçekleştirilen belge, sözleşmeye taraf tüm ülkelerde geçerli bir belge olarak kabul edilir. Bu bağlamda önemli olan bir husus ise, apostil şerhi sadece söz konusu resmi belgede bulunan imzaların doğruluğu ve bu belgeyi imzalayan kişinin sahip olduğu sıfatını onaylamakta olup, yabancı resmi bir belgede apostil şerhinin bulunması bu belgenin içerik bakımından da doğrulandığı anlamına gelmemektedir.
—-
Daha fazla bilgi ve sorularınız için:
Av. Dr. Ata TORUN ([email protected])
tr.hansu.av.tr | +90 216 464 12 12
© Hansu Avukatlık Ortaklığı
Hansu Avukatlık Ortaklığı, yerli ve uluslararası müvekkillerine özellikle gayrimenkul, şirketler, vergi, enerji ve fikri mülkiyet hukuku alanında hizmet veren bir avukatlık ortaklığıdır. Bu makale Türkiye’de hukuk alanındaki gelişmeleri paylaşmak amacıyla hazırlanmıştır. Hukuki bir görüş veya yönlendirme olarak düşünülmemelidir. Özel sorular ve sorunlar bakımından hukuki danışman görüşü alınmalıdır.