5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu Türk vatandaşlığının kazanılmasına ilişkin düzenlemeler getirmiştir. Buna göre, “Türk vatandaşlığı, doğumla veya sonradan kazanılır”. Sonradan kazanılan Türk vatandaşlığı, yetkili makam kararı veya evlat edinilme ya da seçme hakkının kullanılması ile gerçekleşir. Ayrıca, aynı Yasa’nın 10’uncu maddesine göre, Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen bir yabancı, bu Kanunda belirtilen şartları taşıması halinde yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığını kazanabilir.
Son yıllarda ülkeler ekonomik canlılığı sürdürebilmek ve finansal kaynakları kendilerine çekmek için farklı yollara başvurmaktadır. Bunlardan birisi de yatırım yapılması şartına bağlı olarak yabancılara vatandaşlık verilmesidir. Vatandaşlığın kazandırılmasında yatırımın bir kriter olarak kullanılmasıyla; ekonomik aktivitenin canlandırılması, yabancı sermayenin teşvik edilmesi, ülkeye daha fazla yatırım yapılması, o ülkede istihdam oluşturulması ve büyüme hedeflerinin yakalanabilmesi amaçlanmıştır.
Bu kapsamda; TVK m.12/1- b bendi ve YUKK m.31/1-j bendi birlikte değerlendirildiğinde, Türkiye’de yatırım yapan her yabancının değil, ancak yaptığı yatırım belirli kapsam ve tutarda olan yabancılar ve bunların Kanunda sayılan aile fertlerinin TVK m.12/1-b bendi kapsamında istisnai yoldan faydalanarak Türk vatandaşlığını kazanmak için başvuruda bulunabileceği anlaşılmaktadır.
19.09.2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış olan 18.09.2018 tarih 106 Karar Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile TVK m.12/1-b bendi çerçevesinde istisnai haller kapsamında Türk vatandaşlığını kazanma yoluna başvurabilecek yabancıların, en az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın alması koşulu getirilmiştir. Yapılan değişiklik ile yatırım miktarları düşürülerek , Türk vatandaşlığının istisnai yolla elde edilmesi daha da kolay hale gelmiştir.
Bunun yanı sıra TVK m.12/1-b kapsamında yer alan yatırım şartını yerine getiren yabancıların belirtilen resmi içerikler haricinde istisnai yolla Türk vatandaşlığını kazanabilmeleri için ayrıca TVK m.12 gereği milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartı aranmaktadır.
GAYRİMENKUL EDİNİMİ İLE YABANCILARIN TÜRK VATANDAŞLIĞINA GEÇİŞİ HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR
1) Taşınmazı 19.09.2018 tarihinden önce taşınmaz alan yabancılar da Türk Vatandaşlığı hakkı kazanabilir mi?
12.01.2017-18.09.2018 tarihleri arasında satın alınmış taşınmaz için taşınmaz/taşınmazların değerinin en az 1.000.000$; 19.09.2018 tarihi ve sonrası için alınacak taşınmaz/taşınmazların değerinin en az 250.000$ olması kaydıyla başvuruda bulunulabilir. 12.01.2017 tarihinden önce alınmış taşınmazlar ise vatandaşlık kazanımı kapsamında değerlendirilmeyecektir.
2) Türk Vatandaşlığı hakkı kazanmak için birden fazla taşınmaz satın alınabilir mi?
Toplam bedeli yönetmelik maddelerinde belirtilen veya üstündeki bir bedele karşılık gelen birden fazla taşınmaz satın alınabilir. Farklı zamanlarda alınan taşınmazlar için başvuruda bulunulabilir. Ancak 12.01.2017-18.09.2018 tarihleri arasında satın alınmış taşınmaz için taşınmaz/taşınmazların değerinin en az 1.000.000$; 19.09.2018 tarihi ve sonrası alınan taşınmaz/taşınmazların değerinin ise en az 250.000$ olması gerekmektedir.
3) Yabancı uyruklu gerçek kişiler bu kapsamda sadece Konut nitelikli taşınmazlar mı edinebilirler?
Bu kanundan yararlanmak isteyen kişiler sadece konut değil, farklı nitelikteki (Arsa, Tarla, Dükkân, Ofis, İşyeri, Fabrika, vb…) gayrimenkulleri de edinebilirler. Bu edinimler, Türkiye Cumhuriyeti’nin izin verdiği ölçülerde olmaktadır.
Ancak 2013/15 (1752) sayılı genelge kapsamında; yabancı kişilerin tarım arazisi edinim taleplerinde tarım mevzuatı kapsamında ön izinlerin alınması ve 2 yıl içinde tarım projesi sunma taahhüdü, arsa nitelikli yapısız taşınmazlarda ise 2 yıl içinde ilgili Belediye veya kurumlara inşaat/yapı ruhsatı projesi sunma taahhüdü alınmaktadır.
Hisseli taşınmazlardaki hissenin işleme konu edilmesi durumunda; “Diğer hissedarların yasal ön alım hakkının varlığını bildiğimi” ibaresi eklenmek suretiyle resmi senedin tanzim edilmesi ve taraflara bu hususun açıklanması gerekmektedir.
4) Yabancı kişiden alınan gayrimenkul ile Türk vatandaşlığı kazanmak mümkün müdür?
Vatandaşlık ediniminde kullanılacak satış veya satış vaadine konu taşınmaz/taşınmazlar;
-Yabancı gerçek kişiler adına tapu sicilinde kayıtlı olmamalıdır. (Edinecek olan yabancı kişinin eşi ve çocukları dahil)
-Edinecek olan yabancı gerçek kişinin kendi, eşi ve çocukları tarafından 12.01.2017 tarihinden sonra devredilmiş olmamalıdır. Ancak 12.01.2017 tarihinden sonra yabancı gerçek kişi adına kayıtlı taşınmazın Türk vatandaşı/şirketine devrinden sonra, başka bir yabancı gerçek kişi tarafından vatandaşlık kazanılması amacıyla edinimi mümkündür.
-Edinecek olan yabancı gerçek kişinin ortağı ya da yöneticisi olduğu şirket tüzel kişiliği adına tapu sicilinde kayıtlı olmamalıdır.
Taşınmaz edinim yoluyla Türk vatandaşlığı kazanmış ve MERNİS kaydında “5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12. maddesi b bendi uyarınca Türk vatandaşlığını kazanmıştır.” açıklaması bulunan yabancı gerçek kişiler de taahhüdünün kaldırılmasına kadar bu kapsamda yabancı statüsünde değerlendirilecektir
5) Her yabancı gayrimenkul edinimiyle Türk vatandaşlığı kazanabilir mi?
6302 sayılı kanun ile değişik Tapu Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca alınan Bakanlar Kurulu Kararı ile ülkemizde taşınmaz edinebilecek 183 ülke vatandaşları ve edinim şartları belirlenerek 2012/12 (1734) sayılı genelge ile duyurulmuş ve TAKBİS’e entegre edilmiştir.
Örneklemek gerekirse Suriye vatandaşları şahısları adına ülkemizde taşınmaz edinemediklerinden, taşınmaz edinim yoluyla vatandaşlık başvurusu yapmaları da mümkün değildir
Bu açıdan satış yoluyla veya satış vaadi sözleşmesi ile (bir ön akit niteliğinde olan satış vaadi sözleşmelerinin satış ile aynı statüde değerlendirilmesi nedeniyle) Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı kişilerin, öncelikle uyrukluk ve kanuni sınırlamalar bakımından tüm taşınmaz edinim şartlarını taşıması gerekmektedir.
6) Gayrimenkul ediniminde yasal sınırlamalar nelerdir?
-Ülke genelinde, yabancı uyruklu bir gerçek kişi, en fazla 30 hektar taşınmaz satın alabilir ve sınırlı ayni hak edinebilir.
-Taşınmazın askeri yasak ve güvenlik bölgeleri dışında kalıp kalmadığının Tapu Müdürlüğü tarafından yetkili komutanlığa sorulması ve edinim için olumlu cevap alınması gerekmektedir.
-Yabancı uyruklu gerçek kişiler, özel mülkiyete konu ilçe yüz ölçümünün %10’una kadar taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilir.
-Kanun hükümlerine aykırı olarak edinilen; edinim amacına aykırı kullanıldığı ilgili Bakanlık ve idarelerce tespit edilen; proje şartıyla satın almalarda süresi içinde ilgili Bakanlığa başvurulmayan veya süresi içinde projeleri gerçekleştirilmeyen taşınmazlar tasfiye hükümlerine tabidir.
7) Taşınmaz mülkiyetinin devri nerede yapılır? Satış vaadi sözleşmesi ile mülkiyet kazanılabilir mi?
Mülkiyetin devri, Tapu Müdürlüklerinde imzalanacak resmi senet ve tescil ile mümkündür. Noter huzurunda “satış vaadi sözleşmesi” imzalanması mümkündür. Satış vaadi sözleşmesi ile Türk Vatandaşlığına başvuru bakımından; 07.12.2018 tarihi ve sonrasında olmak üzere; kat mülkiyeti ya da kat irtifakı kurulmuş taşınmazlarda en az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı tutar peşin olarak ödenmek kaydıyla taşınmazın satışının vaat edildiğine dair noterde düzenlenen sözleşmenin üç yıl süreyle devri ve terkini yapılmayacağı taahhüdü tapu siciline şerh edilmesi sonrası başvuru yapılabilir.
8) Yabancı gerçek kişi Türkiye’ye gelmeden gayrimenkul satın alabilir mi?
Yabancı gerçek kişi vekâlet vererek bu işlemleri gerçekleştirebilir. Noterden verilecek vekâletin uygun olması gerekmektedir. Yurt dışında düzenlenen vekâletname ile işlem yapılması halinde, tercümesiyle beraber vekâletnamenin aslı veya onaylı örneği gerekmektedir.
9) Satın almak istenen taşınmazın değer tespiti nasıl yapılır?
Türkiye’de gayrimenkul satın almak suretiyle Türk Vatandaşlığı hakkını kazanmak isteyen yabancı uyruklu gerçek kişiler öncelikle taşınmazın güncel piyasa değeri ve diğer nicel yönlerinin tespitini profesyonelce yaptırması gerekmektedir. Türkiye’de bu hizmet Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu tarafından verilen Gayrimenkul Değerleme Lisans sahibi uzmanlarca, SPK ve BDDK tarafından hizmet vermeye yetkili kılınmış değerleme kuruluşları onayıyla yapılmaktadır.
Satın almak istenen taşınmaz(lar)ın güncel piyasa değerinin doğru analiz ve standartlar kullanılarak tespiti bakımından mutlaka değerleme raporu hazırlatılmalıdır. Değerleme raporu, BDDK’nın internet sayfasında yayınlanmış olan değerleme kuruluşlarından alınacaktır. Edinim başvurusu sırasında sunulan değerleme raporunun düzenlenme tarihinin başvuru tarihinden en fazla üç ay öncesine ait olması gerekir. Söz konusu değerleme raporu işlem tamamlanıncaya kadar geçerli sayılacaktır.
—
Daha fazla bilgi ve sorularınız için:
tr.hansu.av.tr | +90 216 464 12 12
© Hansu Avukatlık Ortaklığı
Hansu Avukatlık Ortaklığı, yerli ve uluslararası müvekkillerine özellikle gayrimenkul, şirketler, vergi, enerji ve fikri mülkiyet hukuku alanında hizmet veren bir avukatlık ortaklığıdır. Bu makale Türkiye’de hukuk alanındaki gelişmeleri paylaşmak amacıyla hazırlanmıştır. Hukuki bir görüş veya yönlendirme olarak düşünülmemelidir. Özel sorular ve sorunlar bakımından hukuki danışman görüşü alınmalıdır.